31 Mart 2013 Pazar

KEBAN BARAJI İNŞAATI

   Elazığ'ın Keban ilçesinde Fırat nehri üzerinde elektrik enerjisi üretmek amacıyla 1965-1975 yılları arasında yapılmıştır. Keban Barajının temeli 12 Haziran 1966 yılında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel tarafından atılmıştır.


   Beton ağırlık ve kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 16 679 000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 210 m, normal su kotunda göl hacmi 31 000 hm³ normal su kotunda göl alanı 675 km²'dir.


   Keban Barajının ana inşaat kısmını Compagnie de Constructions İnternationels(CCI) yükleniciliği altında İmperist-Girola-Lodigiani(İmperegilo) ve Compagnie Française de Entreprises (CFE) firmalarından oluşan grup tarafından yapılmıştır. Barajın kapak, ızgara gibi çelik yapılarını Rheinstahl Krupp firması; baraj inşaatlarında kullanılan yüksek basınca dayanıklı cebri boruların imalat ve montajını SDEM firması; betonarme imalatları ise Montalev firması; beton enjeksiyonlarını ise Bachy firması alt yüklenici olarak yapmışlardır. 


   Enerji açısından Türkiye’nin ilk dev yatırımlarındandır.1974 yılında ilk 4 büyük tribünü, 1981 yılında da diğer 4 türbini devreye girmiştir. Barajın toplam kurulu gücü 1330 Megawatt olup yıllık enerji üretimi 6 Milyar kWh dir. Kurulduğunda Türkiye’de üretilen elektriğin %20 sini tek başına karşılamıştır.

   Baraj konum olarak Elazığ'ın 45 km kuzeybatısında, Malatya'nın 65 km kuzeydoğusunda olup, Karasu ve Murat nehrinin birleştiği yerden 10 km daha aşağıda nehrin aktığı en dar boğazlarından birindedir. Karasu ile Murat nehirlerinin birleşmeleri ile meydana gelen Fırat nehrinin bu birleşme noktasından itibaren ilk uygun baraj yeridir.
   Fırat nehri yılın muhtelif zamanlarında çok farklı bir akım düzenine sahiptir. Ortalama geçen su miktarı 635 m³/sn.'dir. Kış aylarında ortalama debi 200 ile 300 m³/sn. arasında değişir. Nehrin bir yıl içinde geçirdiği suyun % 70'i kar erime mevsiminde yani Mart ile Haziran ayları arasında geçer.

 

 Barajın kamulaştırılmasında Elazığ, Tunceli, Erzincan, Malatya ve Sivas illerine bağlı 3 mahalle, 59 köy 30 mezra ve 3 yerleşim merkezi olarak da 8 mahalle, 103 köy, 20 mezra ve 5 kom arazilerinin bir bölümü sular altında kalmıştır.



   Barajın üstten uzunluğu 1125 metredir. Kaya dolgu baraj gövdesi yüksekliği nehir alt kotu seviyesinden 167 metre baraj temel seviyesinden ise 211 metredir.


   Baraj 27 Ağustos 1974 yılında ilk deneme elektrik üretimine başlamıştır. 8 tribünlü olan barajın ilk 4 tribünü 9 Eylül 1974 yılında dönemin Başbakanı Bülen Ecevit tarafından diğer 4 tribün ise 1981 yılında Başbakan Bülent Ulusu tarafından açılmıştır.